Rzym, dnia 25 czerwca 1937.
(tł. z języka włoskiego)
Zwróciliśmy się do Jego Eminencji Kardynała Hlonda, z okazji jego aktualnego pobytu w Rzymie, z pragnieniem dania naszym czytelnikom dokładnych informacji dotyczących Międzynarodowego Kongresu Chrystusa Króla, który odbędzie się w Poznaniu w dniach od 25 do 29 czerwca br. Jego Eminencja z ojcowską dobrocią udzielił nam audiencji, podczas której powiedział nam o duchu, który nadaje kształt programowi tej wielkiej światowej manifestacji, którą katolicy gotują się złożyć w hołdzie Chrystusowi Królowi w mieście będącym stolicą Prymasa Przedmurza Chrześcijaństwa.
- Czwarty Kongres Chrystusa Króla - powiedział Jego Eminencja - następuje po tych w Leütersdorfie, w Berlinie i w Salzburgu będzie miał charakter rzeczywiście międzynarodowy, tak ze względu na charakter wybranego tematu jak i ze względu na udział delegatów z różnych krajów świata.
- Myślimy, Eminencjo, że również miejsce Kongresu pozostaje w relacji do natury tematu.
- Oczywiście, że miejsce ma znaczenie i swoją ważność całkiem specjalną. Jest to kongres badawczy i stąd analizowane będą, w różnych relacjach, przyczyny ruchu bezbożników i poszukiwane będą środki najbardziej odpowiednie, by przeciwstawić skuteczną akcję obronną ze strony katolików. Polska raz jeszcze znajduje się w sytuacji granicznej. Na wschodzie mamy więcej niż tysiąc kilometrów granicy z Rosją, gdzie szaleje zaraza bolszewizmu, która podsyca działalność bezbożników. Z drugiej strony niedaleko od Poznania krzewią się teorie neopoganizmu. Polska jest więc naturalnym bastionem a katolicy polscy mają świadomość takiej sytuacji, ich odpowiedzialności i ich misji w tym strasznym okresie historycznym. Chcą oni raz jeszcze być wiernymi ich chwalebnej tradycji katolickiej. Było więc logiczne, aby Polskę wybrano jako kraj studiowania, dyskutowania i decydowania o intensywnym działaniu, które siły katolickie mają rozwinąć na tym polu.
- Czy zechciałby Jego Eminencja zilustrować nam plan prac?
- Jak widać z programu, referat wprowadzający Ojca Ledit Królewskość Chrystusa a parodia współczesnego chrześcijaństwa posłuży temu, by dać syntetyczną wizję podstawowych kierunków myślenia i stanów ducha, które one spowodowały, a które zagrażają ich rozwijaniu się także, gdy idzie o wiernych, poprzez rozszerzanie idei, które fałszują i profanują postać Chrystusa Odkupiciela. Biorąc pod uwagę taką atmosferę intelektualną i psychologiczną, analizowane będą przyczyny religijne, duchowe, moralne i społeczne ruchu bezbożniczego. Wynik takiej analizy będzie ze swej strony skutecznym przewodnikiem do wypracowania odpowiednich środków przeciwdziałania. Ostateczne sprecyzowanie takiego programu zostało spowodowane dyrektywami ostatnich encyklik papieskich, które ukazały się wtedy, gdy oczekiwaliśmy końcowego określenia różnych szczegółowych tematów. Kiedy później przedstawialiśmy schemat programu Ojcu świętemu, oprócz troskliwej zachęty i jego ojcowskiego błogosławieństwa, otrzymaliśmy od Papieża cenne wskazania i rady.
- Z tematów referatów wynika konieczność dokonania olbrzymiej pracy przygotowawczej, zebranie danych i informacji dotyczących sytuacji w różnych krajach.
- Istotnie wysłaliśmy do ich Ekscelencji Biskupów kwestionariusz, dzięki któremu możemy mieć dokładny obraz sytuacji w różnych miejscach. Dane te były niezbędne i bardzo skuteczne, by móc naprawdę pracować nad rzeczywistością.
Chcemy być bardzo konkretni. Jasne idee w ujmowaniu problemów, a praktyczni jak tylko to możliwe na polu działania. Krucjata, którą na polu myśli i działania Ojciec święty ogłosił przeciwko bezbożnikom i neopogaństwu, musi znaleźć w kongresie poznańskim pierwsze potwierdzenie ze strony wiernych, które będzie jednocześnie punktem wyjścia dla intensywnej i metodycznej pracy. Idzie tu o skontaktowanie uczonych, działaczy Akcji Katolickiej i wiernych różnych krajów, by móc razem znaleźć zasadnicze punkty dla wspólnego programu. Wyniki badań, obserwacje i doświadczenia poszczególnych osób będą do dyspozycji wszystkich. Nie brakuje oczywiście u katolików zasadniczego zrozumienia dla działalności tego typu. Mamy stałe przewodnictwo Kościoła, wskazania dwóch Encyklik papieskich. Idzie teraz o pogłębienie całości problematyki, o zharmonizowanie i ustalenie sposobów systematycznego i jednolitego działania, by z kolei wskazać i zgrać działania według możliwości i sytuacji miejscowych.
Gdy idzie o przyczyny, które w ten czy inny sposób spowodowały to zagrożenie dla Kościoła i dla cywilizacji, trzeba przypomnieć, że wszystkie teorie na wszystkich terenach myśli, które odrzuciły prawa Boże i Kościoła lub przewróciły hierarchię wartości nadprzyrodzonych i ludzkich, są odpowiedzialne za dewastację, której dokonują bezbożnicy we współczesnym społeczeństwie. Ten kto przeszkadzał lub tylko próbował ograniczyć działanie Kościoła, znajduje się między odpowiedzialnymi. Kto zastępuje lub próbuje zastąpić prawdę i praktykę katolicyzmu różnymi mistykami ludzkimi, starymi czy nowymi, jest związany z bezbożnikami.
I tak za środki walki uważać się będzie środki inspirowane przez ducha apostolstwa, przez poczucie sprawiedliwości i przez miłość chrześcijańską. Środki te muszą być dobrze odróżnione od metod tych wszystkich, którzy potępiając komunizm ateistyczny i deklarując jego zwalczanie, w praktyce posługują się tymi samymi środkami, tymi samymi systemami, które są właśnie charakterystyczne dla rozszerzającego się zła, a które jak się powiada, chce się zniszczyć.
Zgłoszenia udziału, dotychczas przysłane, oraz dokonane prace przygotowawcze, czy też te, które są w trakcie wykonywania przez Komitet Generalny i przez komitety poszczególnych krajów upewniają nas, że światowa manifestacja myśli, działania i pobożności, jaka będzie miała miejsce w Poznaniu, przyniesie owoce, które sobie obiecujemy. Owoce tej manifestacji nie będą służyły tylko dobru Kościoła i dusz, ale będą także służyły naszej cywilizacji, która może być uratowana tylko poprzez odnowienie społeczeństwa w Chrystusie.
Z ojcowską dobrocią Jego Eminencja wypytywał o nasze czasopismo i pobłogosławił dziełu jakie się dokonuje, jak i całą rodzinę czytelników, dla których udzielił informacji o mieście, w którym odbędzie się Międzynarodowy Kongres Chrystusa Króla.
(Giovanni Sangiorgi)
Druk: "Ilustrazione Vaticana" 11(1937), s. 478-479;
także: Dzieła, s. 605-607.