Poznań, dnia 24 lutego 1935.
Drodzy Diecezjanie.
W niedzielę przewodnią kończy się jubileuszowy rok Odkupienia. Były to wielkie rekolekcje chrześcijaństwa na tle epoki tak spragnionej Boga a tak zaciekle przeciw Bogu buntowanej. W ciągu tego roku tło obchodów jubileuszowych zaciemniło się poważnie. Aż po nasze granice sięgają już mroki nowego pogaństwa. W martwą noc zamienia się zwolna ciemnica religijna, zalegająca rosyjską ziemię. Mordercza nawałnica spustoszyła Kościół w cichych hiszpańskich górach. Cienie ponure okryły kraje meksykańskie, naciekłe świeżą krwią męczeńską. Międzynarodowemu szałowi bezbożniczemu wtórują złowieszcze pomruki wyzwalających się światoburczych energii.
Tym jaśniej błyszczał nam jubileuszowy Krzyż Chrystusowy jako znak zbawienia i "nadzieja jedyna". Czcił go świat katolicki w miłości serdecznej. Rozważaliśmy jego tajemnicę w ludnych procesjach. U nóg jego odnajdywaliśmy drogę życia wiecznego. Nim uzdrawialiśmy swą religijność. Z krzyżem Chrystusowym ślubowaliśmy iść w nowe polskie czasy, bo porwało nas jego tchnienie odrodcze i pojęliśmy jego nakaz apostolskiej aktywności.
Czy wszyscy? Czy jubileuszowej łaski i natchnienia nikt nie zaniedbał? Czy jubileusz przeorał glebę parafii i wzmógł tętno ich życia? Czy sprawił trwałe skutki w naszym życiu wewnętrznym, w naszym stosunku do bliźniego, w rodzinach, organizacjach? Gzy krzyż jubileuszowy przewiódł dusze niespokojne od pozytywizmu do pozytywnego chrześcijaństwa, od liberalizmu do zasad wiary, od materializmu do życia duchowego, od laicyzmu do apostolstwa? - Tym jubileuszowym rachunkiem sumienia zapoczątkujemy tegoroczny Wielki Post.
Natchnionym zarządzeniem z dnia 10 stycznia rb. oznaczył Ojciec św. Lourdes jako miejsce, w którym ma się odbyć oficjalne zamknięcie Jubileuszu. Lourdes - to Rzym mariański. Lourdes - to światowa metropolia kultu Matki Najświętszej. Tam przed siedemdziesięciu pięciu laty ustanowiła Niepokalana Dziewica swą stolicę łaski dla świata nowoczesnego, gdy od groty Jej zjawień wylewać się zaczęło na całą ziemię cudowne źródło zbawienia.
Tam zjadą się przedstawiciele narodów katolickich, aby pod opieką Współodkupicielki uroczystymi nabożeństwami zakończyć gody Odkupienia. Tam przez trzy ostatnie doby roku jubileuszowego Biskupi odprawiać będą bez przerwy Msze święte o prawdę dla umysłów, o Boga dla dusz i ludów, o pokój dla państw i narodów, o chleb i byt dla głodnych i bezrobotnych. A w niedzielę przewodnią wzbije się tam ku niebu z miliona serc światowe Te Deum i powszechne, wszechjęzyczne wołanie błagalne: Odkupiłeś nas Bogu przez Krew Swoją za wszelkiego pokolenia i języka i ludu i narodu (Ap 5,9); przepuść Panie, przepuść ludowi twemu (Joel. 2, 17).
Wystąpi tam i Polska w imię swej dziejowej służby Chrystusowej i mariańskiej. A gdy w Lourdes boskiemu Odkupicielowi i Jego Matce Niepokalanej składać będą hołd narodowy polski laikat, kapłani. Biskupi, Prymas - w kraju wierzące serca pogrążą się przed ołtarzami w modlitwie żarliwej o całkowite dopełnienie się odkupienia w duszach polskich, o Królestwo Chrystusowe w życiu narodu, o świętą wielkość Rzeczypospolitej.
W zeszłorocznym liście pasterskim w sprawie Jubileuszu Odkupienia zapowiedziałem, że w swoimczasie oznajmię sposób uroczystego zamknięcia Miłościwego Lata. Mogę to dzisiaj uczynić a tym większą powagą, że wspomniany List Ojca świętego z dnia 10 stycznia podaje w tym względzie dla całego świata katolickiego bardzo cenne wskazówki. Zarządzenia moje odnoszą się po części do praktyk jubileuszowych w Wielkim Poście a po części do końcowych obchodów jubileuszowych od 25 do 28 kwietnia.
1. Wielki Post. Swą treścią liturgiczną, swymi obrzędami i nastrojem duchowym prowadzi nas ten okres roku kościelnego do wzruszającej wizji męki i ofiary Zbawicielowej czyli do rozważania tego faktu, który jest osnową Jubileuszu Odkupienia. Toteż przede wszystkim w tym okresie przejąć powinniśmy się ideą jubileuszową i wyzyskać ją obficie dla własnego życia religijnego. W tym celu uzupełniam na czas Wielkiego Postuswe zarządzenia w sprawie praktyk jubileuszowych następującymi zaleceniami:
a) Spędźmy tegoroczny Wielki Post w większym niż zwykle, skupieniu wewnętrznym, uświęcając każdy swój czyn i spełniając wiernie wolę Bożą.
b) Tłumnie uczęszczajmy w niedziele na Gorzkie Żale i poobiednie nabożeństwa pasyjne a w piątki na Drogę Krzyżową, którą się w każdym kościele odprawiać powinno.
c) Zbierajmy się licznie w Wielkim Tygodniu na wielkoczwartkową Mszę świętą, na uczczenie Krzyża świętego w Wielki Piątek, na adorację Najświętszego Sakramentu na Grobie Chrystusowym i na nabożeństwo rezurekcyjne.
d) Nie powinno być ani jednego mojego Diecezjanina, który by w tym roku jubileuszowym nie przyjął Komunii św. wielkanocnej. W tym względzie powinny z duchowieństwem gorliwie współdziałać rodziny, bractwa, i organizacje.
e) Przed niedzielą palmową należy urządzić uroczyste procesje jubileuszowe tam, gdzie się jeszcze nie odbyły.
f) W dalszym ciągu należy zaopatrywać mieszkania w krzyże ścienne, które duchowieństwo będzie poświęcało zwłaszcza w Wielki Piątek.
g) Okres Wielkiego Postu wykorzystać należy do prywatnego, możliwie kilkakrotnego uzyskania odpustu jubileuszowego na dotychczasowych warunkach.
h) Kazania pasyjne osnują duchowni mówcyna temat Chrystusa Odkupiciela.
i) Z okazji piątkowej Drogi Krzyżowej mogliby Wielebni Księża wygłaszać kwadransowe przemówienia na temat wynagrodzenia, należącego się Boskiemu Sercu Jezusowemu za niewdzięczność dusz, nie korzystających z Jego Męki, łask i miłości.
2. Na zakończenie Jubileuszu połączcie się wszyscy, zgodnie z wolą Ojca świętego, z uroczystościami w Lourdes i z modlitwami całego świata. W tym celu:
a) W czasie triduum w Lourdes, czyli dnia 25, 26 i 27 kwietnia, odbędzie się pod wieczór we wszystkich kościołach nabożeństwo z wystawieniem Najśw. Sakramentu, suplikacjami, litanią do Najśw. Serca Boskiego, Tantum ergo i błogosławieństwem. Modlitwy te odmówcie na następujące intencje: 25 kwietnia o własne uświęcenie i zbawienie; 26 kwietnia o Królestwo Chrystusowe w Polsce; 27 kwietnia o pokój między narodami.
Gdyby te nabożeństwa z ważnych powodów nie można było urządzić w godzinach wieczornych, można je odprawić rano w połączeniuze Mszą świętą.
b) Po sumie niedzieli przewodniejwe wszystkich kościołach odbędzie się wystawienie i adoracja Najświętszego Sakramentu aż do godziny 20. Zwykłe niedzielne nabożeństwo popołudniowe wypada razem.
O godzinie 20 wszystkie parafie zbiorą się na godzinę świętą, po której odbędzie się procesja teoferyczna naokoło kościoła, Te Deum i błogosławieństwo sakramentalne przy biciu wszystkich dzwonów.
c) W czasie triduum końcowego i w niedzielę przewodnią przystąpią wierni jak najliczniej do Komunii świętej, modląc się na podane wyżej intencje.
Kończę słowami Ojca świętego: Niech świat, pochłonięty pożądliwą gonitwą za wartościami doczesnymi i tylu sporami rozbity, widzi, że cała rodzina chrześcijańska, złączona jedną myślą i jedną wiarą, modli się wspólnie o przebaczenie dla grzesznych, o pokój dla strwożonych, o pociechę dla nędznych, o chleb dla głodnych a wreszcie o światło prawdy i zbawienie dla błądzących. Krzepiąc się tą radosną nadzieją, spraszamy od Boga bogate błogosławieństwo na wasze przedsięwzięcia, spodziewając się, że zapowiedziane uroczystości pomnożą i spotęgują nabożeństwo wiernych do Najświętszego Sakramentu Ołtarza. (List Apostolski z dnia 10 stycznia 1935 do Gerlier, Biskupa Tarbes i Lourdes.
Druk: "Miesięcznik Kościelny Archidiecezyj Gnieźnieńskiej i Poznańskiej" 3(1935), s. 77-80;
także: Dzieła, s. 467-469.