Wezwanie, z jakim w obliczu walki z Bogiem w II RP zwracał się do katolików ks. kard. August Hlond, to nie jednorazowy apel skierowany tylko do tamtego pokolenia. To zadanie jak najbardziej aktualne w naszych czasach. Jeżeli ponad 80 lat temu wielki prorok dostrzegał moralny rozkład Europy, która "już cuchnie", cóż powiedzieć o obecnej kondycji kolebki cywilizacji chrześcijańskiej? Współcześni bezbożnicy, w tym bracia lożowi, zrzucili maskę i z premedytacją niszczą Boże życie w duszach ludzi i narodów. Polska musi obronić swoje prawo do Boga. Na polu katolickim rozstrzygnie się przyszłość polskiej kultury i polska misja w świecie, zwraca uwagę ks. kard. Hlond. Do walki z neopogaństwem muszą stanąć wszyscy katolicy. Od każdego zależy, czy Lepanto i Wiedeń powtórzą się w naszych czasach.
List pasterski ks. kard. Augusta Hlonda
"O zadaniach katolicyzmu wobec walki z Bogiem",
Poznań, Środa Popielcowa 1932 (cd.)
III. Jezus Chrystus wczoraj i dziś: On i na wieki (Hbr 13,8)
Rozmyślanie powinno się kończyć praktycznym zastosowaniem prawd rozważanych do potrzeb własnego życia duchowego. O wiele wyżej stałoby nasze życie kapłańskie, moi drodzy księża, gdybyśmy po każdej medytacji wykonywali wysnute z niej postanowienia praktyczne, i o wiele wyraźniejsze byłoby oblicze katolickie całego narodu, gdyby wierni wypełniali w życiu nauki głoszonego z ambon słowa Bożego. Bo nie "słuchacze zakonu sprawiedliwymi są u Boga, ale którzy zakon czynią, będą usprawiedliwieni" (Rz 2,13).
Przejdziemy więc po tych ogólnych rozważaniach do rozpatrzenia wpływu powszechnego kryzysu moralnego na nasze stosunki i zastanowimy się głównie nad tym, czy w Polsce jest walka z Bogiem i jakie stanowisko w stosunku do niej zająć powinien katolicyzm. Czy jest w Polsce bezbożnictwo?
Chciałbym na to pytanie nie odpowiadać, a raczej chciałbym je uchylić, jako obrażające naród i jego wiarę. Ale czy mógłbym wtedy ze św. Pawłem powiedzieć: "prawdę mówię, nie kłamię (1 Tm 2,7). Czy przysłużyłbym się dobrej sprawie i czy "wypełniłbym usługiwanie swoje" (2 Tm 2,7)? Więc odpowiem i "w gorzkości duszy mojej mówić będę" (Hi 10,1).
Niestety są w Polsce bezbożnicy i jest bezbożniczy ruch. Oczywiście nie pod tą nazwą, lecz pod wygodniejszą nazwą wolnomyślicielstwa. Pewna część jest zakonspirowana w tajnych związkach!
Nie przebrzmiało jeszcze w świecie zmartwychwstające tchnienie: Polsko, "wynijdź z grobu" (J 11,430, a już odbywa się w łonie wskrzeszonej ojczyzny śmierciorodne zatruwanie pierwiastków życia i walka z jego stwórczym początkiem: Chrystusem. Ledwie nas Opatrzność postawiła z powrotem na straży kultury i wiary, niby bramę warowną na rozgraniczenie światów, a już klucze tej bramy wydajemy w ręce Kremla i zachodniej loży. Dopiero zaczęliśmy rozumieć swoje nowe posłannictwo narodowe, a już stajemy się widowiskiem walki z własną przyszłością i z prawdą duszy polskiej, z twórczymi pierwiastkami postępu i z podstawami własnego rozwoju.
Mówią, że to powiew Europy, a w rzeczywistości wieje tu woń przykra moralnego rozkładu tej Europy, która "już cuchnie" (J 11,39), wieje trupi zaduch bolszewickiego Wschodu.
Jakżeż Polsce nie do twarzy ta wolteriańska mina bezbożnicza! Z wszystkich brzydactw, którymi fałszowano naszą psychologię, to jest najwstrętniejsze. Dusza polska, z gruntu religijna, łagodna, "z samego przyrodzenia chrześcijańska" (Tert. Apologeticus, c. 17), nie jest zdolna do bluźnierstwa, a kto ją do bluźnierstwa wykrzywia, dopuszcza się potwornej perwersji. Bezbożnictwo to nie tylko nieznany w tradycjach polskich grzech przeciw Bogu, ale obraza Polski, jej duszy, jej imienia chrześcijańskiego i całej je przeszłości.
Na szczęście nie masowy to ruch. Ale chociaż nie "wielu ich chodzi" (Flp 3,18), znaczą się jednak w kraju ich wpływy.l Jeszcze się w pewnej mierze ukrywają i ukrywają swe istotne zamiary, ale poczynają sobie coraz śmielej i coraz mniej się krępują. Już i w samo południe kąkol w pszenicę sieją. Coraz mniej pseudonimów w ich pismach. Już się przyłączyli do międzynarodowych organizacji bezbożniczych i weszli w ich zarządy. Na kongresach światowych uchwalają z wolnomyślicielami całego świata bezwzględną walkę z wiarą, wzmożenie propagandy antyreligijnej i organizowanie masowych wystąpień z Kościoła. W kraju przeprowadzają te uchwały. Ustawicznymi zamachami na sumienie stępiają zmysł etyczny narodu. Pogłębiają kryzys moralny i deprawują duszę polską przez oswajanie opinii publicznej z wszelką nieobyczajnością. Laicyzują całe życie. Uderzają w katolicyzm, a popierają sekty. Nie ma się co łudzić: celem ich dążeń jest polski bolszewizm. Czyli chcą także u nas zapoczątkować erę bez Boga.
Sumienie katolickie narodu wyczuwa wyraźnie grozę tych zamiarów i zdaje sobie sprawę z tego, że to nie jakieś chwilowe nieporozumienie lub jakiś przemijający objaw bałamutnej myśli, lecz zdecydowany zamach na całą polską przyszłość. Rozumie dusza polska, że zwycięstwo bluźnierców oznaczałoby anarchię, upadek, zwichnięcie posłannictwa dziejowego, a może zmarnowanie całego polskiego jutra. Zdrowa część narodu, a więc jego ogromna większość, poczyna się przejmować odpowiedzialnością za przebieg i skutki tej walki z bezbożnictwem i pyta, co przedsięwziąć należy, by "Chrystus", który był z nami "wczoraj", i "dzisiaj" nam drogi naszego pielgrzymstwa toruje, "pozostał z nami" aż do wieczora dziejów. To jedno wszystkim jest jasne, że losy polskiej kultury i misji polskiej w świecie rozstrzygać się będą w dziedzinie religijnej i że na froncie katolickim dokonywać się powinna zbiórka sił, które pragną ratować naród od barbarzyństwa i zagłady.
Kościół nie zmarnował pierwszych dwunastu lat swobody ojczyzny. Nie wiem, czy który inny naród dokonał w tym czasie podobnej organizacyjnej rozbudowy Kościoła i takiego pogłębienia swego życia religijnego. Szkody, które komunizm i bezbożnictwo wyrządziły wierze, są małe wobec postępu i zdobyczy katolicyzmu. Jednym z najwidoczniejszych objawów prężenia się wiary jest fakt, że ogól laików [świeckich - przyp. red.] ma świadomość tego, że i oni są Kościołem i że nie tylko dzielą z hierarchią odpowiedzialność za wiarę, ale że mają udział w posłannictwie, zadaniach, trudach i walkach. To apostolskie poczucie wiernych zaznaczyło się już niejednokrotnie męską postawą w starciach wiary z laicyzmem i coraz wyraźniej występuje w pozytywnej współpracy z hierarchią.
Mimo to daleko nam jeszcze do pełni ducha i hartu katolickiego.
My, kochani księża, powinniśmy się nieustannie wznosić na coraz wyższe szczeble wewnętrznego wyrobienia kapłańskiego i doskonalić ustawicznie metody pracy duszpasterskiej. Nie traktujmy naszych stanowisk tak, jak gdyby o nic więcej nie chodziło, jak o kościelne jednostki administracyjne, na których wystarcza załatwiać regularnie bieżące sprawy. Gorliwość o sprawę Boża powinna się w tych nadzwyczajnych czasach uwydatnić w sposób niezwykły, w wielkiej inicjatywie, ruchliwości, w ofiarnej pracy. Niech poza urzędową i prawną stroną naszego urzędu występuje bardzo silnie i wyraźnie strona pasterska naszego powołania, gorące ukochanie dusz i zrozumienie potrzeb czasu. Ożywiajmy w życiu parafialnym to, co popadło w marazm. Pobudzajmy do nowego działania te ustroje kościelne, które zanikają. Odzyskujmy odpadłych od wiary, ratujmy tych, którzy dla niej obojętnieją. Z wielką miłością prowadźmy wszystkich do Jezusowych źródeł łaski. "Ewangelia nasza" niech nie będzie tylko "w mowie, lecz i w mocy, i w Duchu Świętym, i w zupełności wielkiej" (1 Tes 1,5).
A i wy, moi ukochani diecezjanie, za których "dziękuję Bogu, ponieważ bardzo rośnie wiara wasza" (2 Tes 1,3), nie ustawajcie w dążeniu do "zupełności Chrystusowej" (Ef 4,13). Chrześcijaństwo jest z istoty swej religią wewnętrzną. Nie polega na powierzchownych formułkach, na występach urzędowych i widowiskowych obrzędach. Ono się dopełnia w duszach, które żyją nadprzyrodzonym życiem Chrystusowym tak, jak "latorośle" żyją sokami "szczepu winnego". Z głębin tego życia nadprzyrodzonego, z tej "zupełności Chrystusowej", wypłynie zewnętrzne życie katolickie, cnota prawdziwa i hartowna tężyzna moralna. Z wewnętrznej łączności z Bogiem wytryśnie prosta, szczera modlitwa i serdeczna służba Boża. Z cichego obcowania duszy ze Stwórcą i z rozważania Ewangelii zrodzi się jasna myśl katolicka. Z tego źródła tryska gorliwość w sprawę Bożą. Z niego biją porywy apostolskie, bojowe zapały i męczeńskie tęsknoty. Cokolwiek z tego źródła płynie, jest prawdziwe, cenne, Boże. Cokolwiek jest w Kościele wielkiego i świętego, wybiło z tego "źródła wody, wytryskującej ku żywotowi wiecznemu" (J 4,14).
Od tego źródła życia nadprzyrodzonego rusza też nasza wyprawa ku obronie praw Polski do Boga. Musimy ruszyć wszyscy. Nie czas na wygodę i nieczynność. Ruszyć musza młodzi i starzy, mężczyźni, kobiety, jednostki, rodziny, parafie. Ruszyć muszą bractwa, które zamarły, jeżeli nie krzeszą ducha apostolskiego. Ruszyć muszą trzecie zakony w duchu serafickim Biedaczka z Asyżu. Ruszyć musza sodalicje, wierne rycerskiej służbie mariańskiej. Ruszyć muszą organizacje katolickie, bo od tego noszą swe zaszczytne miano. Ruszy Akcja Katolicka jako Chrystusowa armia liniowa. Ruszą politycy, senatorowie, posłowie, profesorowie, nauczyciele, pisarze, literacie, rolnicy, robotnicy, wszystkie zawody.
Pójdziemy z Chrystusem w naród i jego życie. Pójdziemy na pracę, na niewygodę, na nieprzyjemności i upokorzenia, na ofiary i poświęcenie. Pójdziemy na czyn osobisty, ukryty, nieznany. Pójdziemy na wspólne, wielkie, skoordynowane działanie.
Najwyższą zasadą będzie nam miłość Boga i narodu, prawdy i błądzących. Komunia święta będzie nam codziennym "chlebem mocnych". Modlitwa będzie nam wytchnieniem. Cierpienie radością. Niebo zapłatą.
Nie spoczniemy, aż Bóg zapanuje w życiu narodu. Nie dopuścimy do wygnania Chrystusa z Polski. "Zostań z nami, Chryste, na wieki" (Łk 24,29).
Poprzez burze wieków prowadzi Kościół Najświętsza Maryja Panna. Im groźniejsze "wały miotały łódź" (Mt 14,24) Piotrową, tym jaśniej błyszczy na horyzoncie wiary "Gwiazda morza". Tulmy się do Niej. Niech nas krzepi duchem Wieczernika. Niech nam ześle triumfy Lepata. Niech nam zgotuje Wiedeń dwudziestego wieku. Niech jako "Wspomożycielka Wiernych" powiedzie do zwycięstwa nad bezbożnictwem i niewiarą zbrojnych duchem rycerzy Chrystusowych.
W Jej szeregach niech nikogo z nas nie braknie. Tym postanowieniem zakończmy to wielkopostne rozmyślanie.
Już na walkę ruszają królewskie sztandary, już w blaskach tajemnica Krzyża jaśnieje (Hymn z Liturgii Godzin w okresie pasyjnym) nad walczącym światem.
Na kolana! A potem w szeregi! Nie dajmy się zwyciężyć złemu, lecz zwyciężajmy złe w dobrem (Rz 12,21).
Na tę zwycięską służbę Chrystusową błogosławię wam czule w imię Ojca, Syna i Ducha Świętego. Amen.
