Czcigodny Sługa Boży kard. August Hlond
(1881-1948)kardynał; w latach 1926-1948;
Prymas Polski
Założyciel Towarzystwa Chrystusowego; salezjanin
1933-1939
Przemówienie. "Polska i Francja".
Lilie, kościoł pw. Św. Maurycego w dniu 10 czerwca 1934.
(tł. z jęz. francuskiego).
Lilie, 10.VI.1934. W kościele św. Maurycego w obecności J.Em. Ks. Kard. Lienart, Biskupa tegoż miasta i licznie zebranych wiernych. Jego Em. Ks. Kard. Hlond, Prymas Polski, który jak zapowiadaliśmy przybył do Francji, by odwiedzić Kardynałów francuskich, - wygłosił podniosłe przemówienie:
Łączy się to z moją głęboką radością, - rzekł dostojny Mówca - że -staję przed wami na tej samej ambonie, z wysokości której przemawiał pół wieku temu, mój Ojciec duchowny, wielki nowoczesny święty Jan Bosko. Otoczony aureolą świętości przebiegł on Francję i tu właśnie w Lilie zakończył swój triumfalny pochód propagandy i apostolstwa, - fundując dom dla młodzieży.
W tym samym, jakże gościnnym mieście, także i ja kończę moją podróż poprzez Francję, podróż, którą podjąłem dla wyrażenia należnych oznak czci względem Kardynałów Francuskich, dla odwiedzenia Biskupów Francji i dla nawiązania kontaktów z ważniejszymi ośrodkami emigracji polskiej.
Czuję prawdziwą konieczność, by wyrazić - Moi Drodzy Bracia, - głębokie wrażenia, jakie odniosłem przy spotkaniu z wybitnymi Książętami i pasterzami wielkiego i okrytego chwałą Kościoła Francuskiego, mając przy tym możność stwierdzić, że życie katolickie w Waszym kraju umacnia się coraz bardziej. Jestem pełen podziwu dla gorliwości kleru oraz wybitnych osobistości świeckich, które poprzez tysiączne dzieła spełniają tu bardzo skuteczny apostolat. Jestem urzeczony rozwojem życia katolickiego we Francji i jego imponującymi przejawami w każdej dziedzinie. Wracam do mojej Ojczyzny ze szczerą radością i dumą katolika w sercu.
Zwracam się z sercem przepełnionym wdzięcznością za ojcowskie tak liczne dowody troski Waszej Eminencji i Episkopatu francuskiego względem emigrantów polskich, przez wspaniałomyślnie okazywane poparcie pracy polskich kapelanów oraz wysiłkom Misji Polskiej we Francji.
Wracam jako entuzjasta Francji, tej Francji związanej z Polską więzami głębokiej przyjaźni, tej Francji dobrej i gościnnej, która jak już stwierdziłem, otwiera swoje ramiona dla tych moich Rodaków tutaj przybyłych, by zająć miejsce przy ognisku siostrzanego narodu.
Modliłem się z moimi Rodakami Polakami za Polskę i za Francję w bazylice Serca Jezusowego na Montmartre, w Sanktuarium N. Maryi Panny w Fourviére, na grobie świętego Proboszcza z Ars, następnie przed cudownym obrazem Waszej Pani Łaskawej w Cambrai, a w końcu tu przed Najśw. Panną z la Treille.
Oby z tych krynic łask, promieniowały zawsze na szlachetny naród francuski i na wielki jego kraj - błogosławieństwa Boże.
Oby Francja i Polska złączone od wieków nierozerwalną przyjaźnią, wspólną kulturą łacińską i wspólną wiarą katolicką mogły iść ku pomyślnej przyszłości pełniąc wyznaczone im przez Opatrzność zadania.
Z Bogiem przeto - uświęcajmy nasze dusze i w Bogu uświęcajmy życie nasze osobiste, nasze życie rodzinne, społeczne, publiczne.
Oby droga ku tej przyszłości świetlanej i chwalebnej opromieniona była dla naszych siostrzanych narodów przez Słońce Prawdy Bożej. Oby w naszych walkach i w naszych osiągnięciach wspierała nas łaska Bożego Serca Jezusowego i matczyna pomoc Najświętszej Panny naszej ukochanej Królowej.
Druk: "La Croix" z dn. 15.VI.1934;
także: Dzieła, s. 430-431.