Czcigodny Sługa Boży kard. August Hlond
(1881-1948)kardynał; w latach 1926-1948;
Prymas Polski
Założyciel Towarzystwa Chrystusowego; salezjanin
1933-1939
Z przemówienia wygłoszonego w Bazylice Montmartre w Paryżu do polskich emigrantów.
Paryż, dnia 3 czerwca 1934.
(streszczenie)
Z Emigracją zetknął się Ks. Kardynał Hlond we wspaniałej bazylice Najświętszego Serca Jezusowego na Montmartre (...) Kościół ten wypełnili Polacy ubiegłej niedzieli (3.VI.34) by uczestniczyć we Mszy św., odprawionej w uroczystej asyście przez Ks. Kard. Hlonda i usłyszeć dostojnego Kaznodzieję. Ks. Kardynał powitał zgromadzonych rodaków i nawiązał do mickiewiczowskiego pielgrzymstwa polskiego na świecie.
- Pielgrzymami byli polityczni uchodźcy - mówił Ks. Prymas - którzy po rozbiorze Polski i po powstaniach we Francji szukali schronienia i pomocy; pielgrzymami są robotnicy polscy, których ciężka dola spowodowała do poszukiwania chleba we Francji.
Pragnąc ukoić smutki i niedole, Ks. Prymas podniósł, że gdziekolwiek się znajdujemy, życie ludzkie jest niejako pielgrzymką, w której ludzkość często błądzi, choć ma przez Stwórcę drogę wskazaną. Dzisiejszy kryzys światowy powstał tak samo jak wszystkie dawniejsze z oddalenia się ludzkości od praw przez Stwórcę nadanych, z bezwzględności, z samolubstwa i chodzenia po drogach najmniejszego oporu, która jest zawsze drogą złą. Z kryzysu tego jest wyjście, wskazane przez Serce Chrystusa, któremu poświęconą jest bazylika. Bóg nasz, to Bóg miłujący człowieka, któremu wybacza winy, jeśli człowiek powraca na prawą drogę, a nie straszliwy Jehowa Starego Testamentu napełniający ludzi lękiem.
Ks. Prymas wezwał tedy emigrację, by przykazanie miłości, płynące z Serca Boskiego zapanowało wśród rodaków tak, jak zapanować powinno w świecie całym.
Druk: "Narodowiec" [Lens], z dn. 6.VI.1934;
także: Dzieła, s. 424-425.