Czcigodny Sługa Boży kard. August Hlond
(1881-1948)kardynał; w latach 1926-1948;
Prymas Polski
Założyciel Towarzystwa Chrystusowego; salezjanin
1933-1939
Zarządzenie w sprawie wykończenia organizacji AK i pogłębienia jej pracy w parafiach w roku 1937.
Poznań.
L.dz. 451/37 Pr.
Sześć lat minęło, odkąd Akcja Katolicka została uroczyście wprowadzona w życie naszych archidiecezji. A trzeci to już rok, jak obowiązują statuty czterech diecezjalnych Stowarzyszeń: Mężów, Kobiet, Młodzieży męskiej i żeńskiej, których oddziały stanowić mają w parafiach pion Akcji Katolickiej.
Jaki jest dzisiaj stan Akcji Katolickiej w parafiach naszych? Czy wszędzie została zastosowana moja Instrukcja dla wielebnego duchowieństwa w sprawie Akcji Katolickiej z grudnia 1930 r., polecająca utworzenie do maja 1953 r. Parafialnej Akcji Katolickiej z Zarządem Parafialnym A.K. na czele?
Wielu gorliwych duszpasterzy stanęło odrazu ochoczo do apelu i ci radują się dzisiaj już obfitym plonem swej pracy nad szkoleniem apostołów świeckich; już nie są osamotnieni w swym potykaniu się o Królestwo Boże, bo mają około siebie sztab przyboczny powierników i zapalonych szermierzy sprawy Chrystusowej. W ich parafiach zakwita coraz bujniej pełne i bogate w dzieła apostolskie życie zrzeszeń katolickich, zcementowane w jedną Parafialną A.K.
Niestety jednak nie wszyscy dotąd proboszczowie pojęli należycie istotę i nieodzowność Akcji Katolickiej w takiej właśnie formie organizacyjnej, jak ją przewiduje jej statut organizacyjny i regulaminy. A jednak nikomu nie wolno się wahać i zwlekać z mobilizacją sił katolickich, gdy bój toczy się już nie o jakieś szczegóły, lecz o samą prawdę wiary i kultu bożego. Wielka odpowiedzialność obciąża sumienie każdego duszpasterza za należyte postawienie organizacji Akcji Katolickiej w parafii.
Słusznie Stowarzyszenia Akcji Katolickiej nazwane zostały ramionami, które Bóg i Kościół dodał do umysłu i serca proboszcza (Kard. Gasparri); bez nich nie może się obyć współczesny duszpasterz, bo ich pomoc w zbawczym dziele religijnego odrodzenia społeczeństwa jest niezbędna. Praca nad nimi i czynna troska o urobienie ich w duchu apostolstwa prawdy ewangelicznej, to jeden z głównych obowiązków urzędu pasterskiego doby obecnej.
Toteż zarządzam niniejszym, by duchowieństwo archidiecezji moich w roku 1937 dokonało wytężonej pracy około rozbudowy i ostatecznego wykończenia organizacji Akcji Katolickiej, jako też około jej ideowego pogłębienia, zwłaszcza przez intensywną realizację hasła Akcji Katolickiej o ducha Chrystusowego w szkole i w wychowaniu. Niech we wszystkich parafiach powstanie wreszcie Akcja Katolicka silna i żywotna. Niech staną tam do szlachetnego współzawodnictwa w służbie Chrystusowej, tak oddziały czterech Stowarzyszeń A.K., jak i różnorodne organizacje i dzieła pomocnicze A.K., które uzupełniają i pogłębiają apostolstwo Akcji Katolickiej na szczególnie ważnych odcinkach, jak towarzystwa dobroczynności, robotników i bractwa wstrzemięźliwości. Niechaj one wszystkie razem będą jedną zgodną rodziną parafialną pod kierunkiem Zarządu Parafialnego A K., która radować będzie serce proboszcza płodnością apostolskich poczynań.
Dla skutecznego przeprowadzenia we wszystkich bez wyjątku parafiach mego zarządzenia wydaję następujące postanowienia, których ścisłe i ochocze wykonanie zlecam sumieniu kapłańskiemu i gorliwości duszpasterskiej, zarówno wielebnych księży proboszczów, jak i przewielebnych księży dziekanów:
1) Wiosenne konferencje dekanalne obradować będą na temat: Najpilniejsze w chwili obecnej zadania duszpasterza w Akcji Katolickiej, przy czym stwierdzi się, jakie luki posiada jeszcze po parafiach organizacja A.K., oraz czy przeprowadza się systematyczną i planową pracę Parafialnej Akcji Katolickiej wedle programu, podanego w Doniesieniach Akcji Katolickiej Archidiecezji Gnieźnieńskiej i Poznańskiej dla Zarządów Parafialnych. Wreszcie postanowi się uzupełnić braki w organizacji A.K., i zastosować środki, celem wzmożenia apostolskiej działalności świeckich w parafiach i dekanatach.
2) Referaty na powyższy temat wygłoszą na tychże konferencjach księża, pracujący w archidiecezjalnych centralach A.K. W tym celu Przewielebni Księża Dziekani zechcą w czas zgłosić termin konferencji w Archidiecezjalnym Instytucie A.K., aby porozumieć się w sprawie przyjazdu prelegenta.
3) Celem pogłębienia znajomości zasad pracy w A.K. i dla przygotowania owocnej dyskusji na konferencjach. Wielebni Księża zechcą nabyć i przestudiować wydany i rozesłany im przez Archidiecezjalny Instytut A.K. pamiętnik I Zjazdu XX. Asystentów pt. Posłannictwo kapłana w współczesnym ruchu katolickim, który stanowi praktyczny podręcznik pracy w Parafialnej Akcji Katolickiej.
4) Wszyscy księża, pracujący w duszpasterstwie parafialnym, winni zaabonować Doniesienia Akcji Katolickiej Archidiecezji Gnieźnieńskiej i Poznańskiej, który jest oficjalnym organem Akcji Katolickiej naszych archidiecezji i podaje programy i plany pracy na poszczególne miesiące, obowiązujące w Parafialnej Akcji Katolickiej.
5) W najbliższych już miesiącach odbędzie się II Zjazd Asystentów Kościelnych w Poznaniu z dwudniowymi obradami. Ponadto dla księży, którzy dla zajęć lub trudności dojazdu nie będą mogli do Poznania przybyć, odbędą się jeszcze w pierwszej połowie roku jednodniowe zjazdy w Gnieźnie, Inowrocławiu, Bydgoszczy, Ostrowie, Lesznie.
Dokładne terminy i programy tych zjazdów będą ogłoszone poprzednio w Miesięczniku Kościelnym. Każdy kapłan czynny w duszpasterstwie weźmie obowiązkowo udział w jednym z tych zjazdów.
6) W dekanatach, gdzie praca Akcji Katolickiej w parafiach intensywnie działa, ujawnia się potrzeba utworzenia Dekanalnej Akcji Katolickiej. Stąd zalecam Przewielebnym Księżom Dziekanom, aby zechcieli przystąpić w ciągu tego roku też już do stopniowego organizowania Dekanalnej Akcji Katolickiej na podstawie jej regulaminu i przedstawili kandydata na jej prezesa Archidiecezjalnemu Instytutowi A.K. do zamianowania.
7) Przewielebni Księża Dziekani złożą mi w grudniu 1937 r. szczegółowy referat o stanie Akcji Katolickiej w parafiach, w dekanacie wedle osobnego w tej sprawie kwestionariusza, który będzie im rozesłany.
Druk: "Miesięcznik Kościelny Archidiecezyj Gnieźnieńskiej i Poznańskiej" 1(1937), s. 6-8;
także: Dzieła, s. 569-571.